به نقل از «فارس»

خواندنی‌های تاریخ| شرط نمایندگی در دوره رضاخان

تاریخ انتشار: ۳۰ تیر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۵۴۰۶۷۵

خبرگزاری فارس ـ گروه تاریخ : مظفرالدین شاه پنجمین پادشاه سلسله قاجارشاهی است. نام مظفر در تاریخ ایران با چند واقعه تاریخی گره خورده است. مظفرالدین شاه پس از ترور ناصرالدین شاه ملقب به سلطان صاحبقران پس از ۴۰ سال ولایتعهدی بر تخت سلطنت نشست. 

او در ۱۲ اردیبهشت ۱۲۷۵ خورشیدی در عمارت بادگیر کاخ گلستان بر تخت سلطنت نشست و حدود یک دهه بر ایران سلطنت کرد و تنها مرگ پایان سلطنت او را ـ مانند پادشاهان پیشین ایران ـ رقم زد و در سن ۵۳ سالگی در ۱۲ دی ۱۲۸۵ درگذشت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

تاریخ مجلس در کشور با نام مظفرالدین شاه گره خورده است. پنجمین شاه قاجار ۶ ماه قبل از مرگش تاریخی‌‌ترین فرمان خود را در ۱۴ مرداد ۱۲۸۵ خورشیدی صادر کرد. فرمان مشروطه مظفرالدین شاه منشا تحولات بی‌شماری در کشور شد. 

مظفرالدین شاه قاجار در مجلس افتتاحیه اولین مجلس مشروطیت

پس از صدور فرمان مشروطه نخستین مجلس مؤسسان برای تدوین نظامنامه انتخابات مجلس ملی در تهران گشایش یافت و اساسنامه انتخابات در کشور تدوین شد.

پس از برگزاری انتخابت در کشور، نخستین مجلس شورای ملی در ۱۴ مهر ۱۲۸۵ (۷ اکتبر ۱۹۰۶) در حضور مظفرالدین شاه آغاز به کار کرد. مجلس شورای ملی، یکی از نخستین پارلمان‌های غیراروپایی بود که کار خود را آغاز کرد. این مجلس پس از مرگ مظفرالدین شاه در ۲ تیر ۱۲۸۷ به توپ بسته شد. 

انتخابات در کشور با وجود مشکلات گوناگون تا به قدرت گرفتن سردار سپه به صورت آزاد برگزار می شد. دخالت در انتخابات با قدرت گرفتن سردار سپه آغاز شد. در زمان انتخابات مجلس پنجم، سردار سپه وزارت جنگ دولت میرزاحسن‌خان مستوفی‌الممالک را برعهده داشت و با دخالت در انتخابات به قول محمدتقی بهار: «از انتخابات این دوره پنجاه نفر از وکلایی که انتخاب شده‌اند طبیعی نیستند. هر جایی که سردار سپه وکیل اول یا وکیل شده انتخاباتش دستورالعمل و انتخابات و نماینده با دستور از بالا انجام شده بود».

دوره ششم مجلس شورای ملی اولین انتخاباتی بود که در دوره سلطنت خود رضاشاه برگزار می‌شد. در این دوره رقابت‌های حزبی و مرامی نسبت به دوره قبل تا اندازه زیادی کاهش پیدا کرد؛ تا جایی که صدیقه دولت آبادی انتخابات دوره رضاخانی را شعر دانست.

انتخابات دوره هفتم نشانگر مداخله تمام و کمال دولت در گزینش نمایندگان مجلس بود؛ چرا که از این دوره به بعد تمام نامزدهای انتخاباتی صرفاً با تأیید دولت می‌توانستند وارد رقابت‌های انتخاباتی شوند.

نمایندگان دوره هفتم مجلس شورای ملی در گردهمایی دربار به منظور ارشاد در امور جاری مملکت

نمایندگان مجلس هفتم (۱۳۰۷) به بعد بدون استثنا باید رضایت دربار پهلوی را تحصیل می‌کردند و گفته می‌شد هرکدام از آنها مبلغ معینی به صورت پنهانی به وزیر دربار (تیمورتاش) می‌دادند و شرط معین را هم قبول می‌کردند. شرط این بود که نمایندگان هر لایحه‌ای را که از طرف دولت به مجلس بیاید بدون اعتراض قبول و تصویب کنند و در آن صورت بود که نامشان در فهرست نمایندگان وارد می‌شد و مشخص می‌کردند که از چه محلی انتخاب شوند و آن فهرست به دست نظمیه مرکز داده می‌شد.

منابع:
۱. یحیی دولت‌آبادی، حیات یحیی، ج ۴، تهران، انتشارات عطار، ۱۳۶۱، ص ۴۰۴.
۲. پژوهشکده تاریخ معاصر
۳. تاریخ ایرانی

انتهای پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: مشروطه مظفرالدین شاه تاریخ مجلس مجلس شورای ملی مظفرالدین شاه سردار سپه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۵۴۰۶۷۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نگاه مجلس آینده باید به منافع و مصالح ملی باشد

به گزارش خبرنگار مهر، ابوالفضل ظهره‌وند یکی از کاندیدای راه یافته به دور دوم انتخابات مجلس دوازدهم است. متن گفت‌وگوی این داوطلب انتخابات مجلس شورای اسلامی با خبرگزاری مهر به شرح زیر است:

اعضای امنا پیش‌بینی می‌کردند که تعداد قابل توجهی از کاندیدای آنان در انتخاباتی که برگزار شد، رأی بیاورند و تعداد قابل توجهی نیز به دور دوم راه پیدا کنند؟

بله. پیش بینی می‌شد با این نگاه که اگر مشارکت هر چقدر بالاتر برود شانس جبهه‌هایی که شکل گرفته از جمله امنا، بیشتر خواهد شد. یعنی هم هدف این بود که مشارکت افزایش یابد و هم این امر موجب می‌شد کاندیداهای جبهه مقابل که جبهه‌های مختلفی است، شانس بیشتری داشته باشند که در عمل نیز این ثابت شد یعنی حتی آنها که دور اول نیامدند مثل من از ۲۳ به ۱۹ رسیدم یعنی بالاتر رفتم و قطعاً اگر سطح مشارکت بالاتر بود من شاید هم وارد مجلس شده بودم و هم رتبه بالاتر کسب می‌کردم. این بستگی به میزان حضور مردم داشت.

یکی از اهداف صدور لیست توسط جبهه‌های مختلف افزایش مشارکت بود؟

افزایش مشارکت که خواست و نظر مقام معظم رهبری بود و ارتباطی که دوستان با موضوع امنیت می‌دیدند یعنی سطح مشارکت بالاتر تقویت امنیت ملی بود، همچنین روش گذشته را همه نقد داشتند و دارند یعنی دوره خاندان سالاری و پدرخواندگی و چنار دیدن و پاجوش و غیره گذشته است. شاید بخش عمده‌ای از مشکلات کشور و ایستایی شیعه از این نگرش به جامعه، به مهندسی اجتماعی و به گردش نخبگانی است. به همین خاطر بود که من دیدم تمام دوستانی که به نوعی در عرصه سیاست دستی داشتند یا حزبی تشکیل داده بودند، همه با این رویکرد در صحنه آمدند و من هم تنها در هیأت امنا نبودم، در لیست‌های متعددی بودم و با همین نگاه از من دعوت کرده بودند.

به نظر شما اعضای امنا دوباره برای دور دوم هم جمع می‌شوند؟

بله. جمع هستند.

برنامه چیست؟

برنامه این است قوی در صحنه حاضر شوند و فصل مشترک زیادی با سایر جبهه‌ها دارند، همانطور که در دور قبل هم لیست مشترک دادند، این بار هم همین اتفاق می‌افتد.

پس لیست حتمی است؟

بله. حتمی است.

به عقیده شما اولویت‌های مجلس آینده باید در چه چیزی باشد؟ یک نماینده‌ای که وارد مجلس دوازدهم می‌شود باید چه چیزهایی را بیشتر مدنظر خود قرار دهد؟

تحزب در مجلس ما جواب نمی‌دهد چون احزاب کلاً رنگ و بوی مشخصی در چرخش‌ها و گردش‌های سیاسی در کشور ندارند. احتمالاً باید نگاه متمرکز بر منافع و مصالح ملی شود و قانون را اگر وضع می‌کنند با رویکرد منافع و مصالح ملی باشد و از برخوردها و پیگیری‌های بخشی و شهرستانی زیربخشی باید اجتناب شود. کسری کارها است که مربوط به استانداری‌ها، شوراهای محلی است و جایگاه مجلس این نیست.

در بعد نظارتی و هم در بعد تقنینی باید نگاه کلان ملی باشد و دریافت نمایندگان از مفاهیم ملی خود یک مقوله‌ای است چون تجربه کاری من در این ۴۰ سال در سیاست خارجی بود و این حوزه خاستگاه پیگیری ملاحظات امنیت ملی است، باید اینگونه باشم. در اقتصاد، فرهنگ و مسائل اجتماعی باید این نگاه پررنگ باشد و غلبه داشته باشد. ارتباط مستقیم با مردم و اینکه وقتی ضعف‌ها و مشکلات را می‌بینیم چگونه می‌توانیم راه حل اینها را در شکل قانون دربیاوریم؟ ضمن اینکه این قوانینی که تولید می‌شود باید متأثر از آن سیاست‌های کلی باشد که مقام معظم رهبری ابلاغ می‌کنند چون نگاه ایشان باز نگاه کلان ملی است.

وقتی این اتفاق افتاد یعنی ارتباط وثیق بین قوانین و موضوعات تقنینی باشد و تحقق آن مطالباتی که در شکل سیاست‌های کلان ابلاغ می‌شود که در واقع همان سیاست‌های است که مردم می‌خواهند چون امام جامعه زبان مطالبه گر مردم است. بنابراین یک مجلس مردمی و انقلابی باید متمرکز روی عملیاتی کردن مطالبات مقام معظم رهبری یا مطالبات ملی که این به نظر من کار انجام نشده نیست ولی نباید اجازه داد ملاحظات جناحی و جریانی و بخشی روی این مأموریتی که نمایندگان دارند، سایه بیندازد.

نمایندگان باید روی چه موضوعاتی باید بیشتر کار کنند؟

ایران به عنوان کشور انقلابی، به عنوان کشوری که دارای استراتژیک است و سیاست کلان نه شرقی و نه غربی را دنبال می‌کند، یک زیستار و یک پارادایم جدید را معرفی می‌کند بنابراین در مهندسی اجتماعی هم باید این ملاحظات رعایت شود.

آیا قوانینی وجود دارد که صادرات را پشتیبانی کند که به بهانه تنظیم بازار دائماً کمر آن شکسته نشود؟ آیا مسئله خام فروشی و اساساً جایگاهی در این نگاه دارد؟ اینکه نفت را بفروشیم و با چه مصیبتی دار بددست بیاوریم و دوباره دلار را به راحتی پخش کنیم تا از کشور بیرون برود و در نهایت تورم و رسوب کند و تولید پولی که ضعیف شده است رسوب کند؟ ما الان خوشحال هستیم رشد چاپ پول و نقدینگی ۲۵ درصد است. این میزان وحشتناک است! اگر می‌خواهیم این را با آرمان‌ها مقایسه کنیم وحشتناک است، اما در قیاس با ۴۰ درصد دوره قبل مقایسه کنیم یک پیشرفت است. باید از این رویکرد خارج شویم و وارد رویکردی شویم که بخاطر آن انقلاب کردیم.

ترکیبی که تاکنون وارد مجلس شدند و نمایندگانی که تعدادی وارد مجلس شدند با نگاهی که به اینها دارید، این انگیزه را در آنها می‌بینید که این اتفاقات مثبت رقم بخورد؟

افرادی هستند. یکی از مواردی که در این مجلس دوستان در جبهه‌های جدید در دستور کار گذاشتند موضوع شفافیت است. هر چقدر بتوانیم بستر شفافیت را فراهم کنیم، این امکان به شهروندان می‌دهد که سره را از ناسره بهتر بشناسند که وقتی می‌خواهند در پای صندوق رأی بروند دوباره از هم سوال نکنند یا لیستی عمل نکنند یعنی بتوانند با بصیرت و شناخت عملکرد طرفی که بایسته این کار است پای صندوق‌های رأی بروند.

یک گام به نظرم مثبتی بود که در این دوره اتفاق افتاد. از جمله در جبهه خودی که می‌رفتند اصولگرا و انقلابی هستند سیاق گذشته را بهم زدند و این کار شجاعانه ای بود، کار خوبی بود. درست است که شاید از نظری بررسی کنند و بگویند سطح مشارکت نسبت به دوره قبل پایین بود در تهران تقریباً برابر است، حتی شاید در کشور! اما به نظر این اتفاق مثبت را که انتخاب نسبتاً آگاهانه‌تر نسبت به قبل بود در مجلس جدید انتظار داریم به مردم برسد و این را برای دوره بعدی تجربه کنند و بعد شفافیت موجب خواهد شد.

در این دوره پیش بینی می‌کنید شفافیت به تصویب برسد؟

اگر به تصویب نرسد مجبور می‌شوند این کار را کنند یعنی کسانی مثل من هستند که اگر وارد شویم، می گویم چه چیزی دارم و چه چیزی ندارم، چه تصمیمی گرفتیم و چه کسانی موافق و چه کسانی مخالف هستند.

اگر تصویب نشود شما این عمل می‌کنند؟

کسانی هستند که این عمل شفافیت را انجام می‌دهند، می‌خواهد تصویب شود یا نشود! چیزی گرفتیم، دستوری دادیم، شنیدیم، لابی برای کسی کردیم، توصیه‌ای کردیم و هر اتفاقی بیفتد این را جزو حلقه مفقوده ای می‌دانیم که باید این حلقه مفقوده را تکمیل کنیم.

به نظر شما چه تعدادی مجدد شانس ورود به مجلس را دارند؟

من فکر می‌کنم که در این دوره نسبتاً بد نبود! نسبت به جناح مقابل وضعیت بد نبود. فکر می‌کنم این بار هم همان تعداد همکاری سایر جبهه‌ها را داریم چون فصل مشترک می‌شود. همان چیزی که امنا چیده تقریباً در ۳-۲ جبهه دیگر که سراغ دارم الان رایزنی می‌شود که به عنوان فصل مشترک باشد چون قرار نیست زیاد پراکنده کاری صورت گیرد. همان کسانی که بالاترین رأی را آوردند. الان ارزیابی مجدد روی عملکرد، سوابق، قابلیت و نقشی که می‌توانند ایفا کنند، انجام می‌دهند. این رایزنی صورت می‌گیرد و فکر می‌کنم تعداد این افراد مشابه همین دوره قبل و قدری بیشتر شود.

چه تعدادی از لیست امنا در دوره دوم هستند؟

الان از این ۱۶ نفری که وارد شدند فکر می‌کنم تقریباً امنا با این تعدادی که فعلاً در استندبای هستند، ۱۳ نفر جور شده باشند. ۱۳ نفر با تعدادی که داخل شدند.

الان برای دور دوم حدود ۱۵-۱۴ نفر هستند؟

بله. من پیش بینی ۱۴-۱۳ نفر دارم که وارد مجلس شوند.

فصل مشترک از افرادی که داخل لیست امنا نبودند اضافه می‌شوند؟

چون جبهه‌هایی می‌روند که از امنا و حتی شورای ائتلاف هستند. الان یک عده‌ای نسبت به روش پدرسالاری که صورت گرفت، معترض هستند. خود اینها تمایل دارند در این سمت باشند. لذا یک برآیندی از نیروهایی که از نظر دیدگاهی به هم نزدیک هستند و همانطور که بخشی از امنا مربوط به ائتلاف بودند و بیرون آمدند چند جبهه دیگر هم سراغ دارم که تا قبل از ریختن آرا به صندوق جزو ائتلاف بودند و الان جبهه خود را جدا کردند.

از شورای ائتلاف جدا شدند و می‌خواهند وارد امنا شوند؟

نه که بخواهند وارد امنا شوند بلکه با امنا یا صبح نو و دیگران رایزنی می‌کنند. مهم دیدگاه مشترک است. منافع خاصی را نه برای کاندیدا مطرح کردند و نه تعهد خاصی از کاندیداها گرفتند و نه انتظار خاصی را مطرح کردند یعنی نقطه مشترک آنها اشتراک دیدگاهی است. این اشتراک دیدگاهی، رویکردی و گفتمانی سبب شده انسجام بهتری داشته باشند. تقریباً وضع آنها خوب است یعنی من تمام جریانات سیاسی را که از این دوستان دعوت می‌کنم، می بی نم هیچ کسی مطالبه‌ای جز خدمت ندارد و جز اینکه سعی کنند اصلح را انتخاب کنند. از خود افراد می‌پرسند که نظر شما درباره این افراد چیست.

خیلی قشنگ کار می‌شود فلذا من دورنما را بهتر از آن روشی که شانا و دیگران می‌خواستند دنبال کنند می بی نم. امید داریم هر چه خیر و صلاح است اتفاق افتد، حضرت آقا نیز پالس‌ها و علائمی که دیدند موجب شد خوشحال باشند و بگویند این اتفاق شیرین بود برخلاف آنچه برخی انتظار داشتند و اگر این مجلس با این رویکرد به نظر من شکل گیرد و بشود از یکسری اتفاقاتی که شاید برخی را نگران می‌کند، عبور کنیم، تصور می‌کنم مردم از این مجلس راضی خواهند بود.

کد خبر 6086417 هادی رضایی